น้ำสมุนไพรบนสวน..ห้วยผึ้งจันทร์ผา

♣ศาลาก้อนเส้าเตาไฟ นอกจากจะเป็นที่นั่งพักผ่อน และที่ประกอบอาหารสำหรับสังสรรค์ยามเลิกงานตอนเย็นแล้ว ตอนกลางวันก็มีการก่อไฟฟืนสำหรับไล่ยุง  ตอนพักกลางวันหลังรับประทานอาหารแล้วบางคนก็ชงกาแฟดื่ม และดื่มน้ำสมุนไพรแทนน้ำชา เพราะได้ตั้งกาน้ำร้อนไว้ตลอดเวลาบนไฟฟืนที่ก่อไล่ยุง

                                    ศาลาก้อนเส้าเตาไฟ                               ก่อนไฟไล่ยุง
 ♣ผลของการต้มน้ำบนเตาไฟฟืนนี้ ก็จะได้น้ำสมุนไพรโดยต้มในกาน้ำใบเล็ก ส่วนกาลูกใหญ่ก็จะต้มน้ำร้อนธรรมดาสำหรับชงกาแฟ หรือใช้อย่างอื่น สำหรับน้ำสมุนไพรก็หาเก็บเอาในสวน หรือข้างทางเข้าสวน ไม่ว่าจะเป็น ย่านาง มะรุม เตยหอม รางจืด ตะไคร้หอม ตะไคร้บ้าน กระชาย หรือถ้าจัดหนักก็จะมี ฮ่อสะพายควาย ซึ่งตัวนี้ชาวบ้านมักจะใช้ดองเหล้า หรือบางครั้งก็จะมีเห็ดหลินจือที่เอาไปจากบ้าน

ตะไคร้หอม

♣สูตรน้ำสมุนไพรที่ต้ม ก็แล้วแต่โอกาส ถ้าขยันก็จะเก็บเอาที่อยู่ไกลที่พัก ถ้าขี้เกียจก็หาเอาใกล้ ๆ ที่พัก มีสูตรที่ทำอยู่โดยไม่ต้องอิงตำรา บางวันก็จะเป็นสูตร ◊ ชาย รุม ไคร้ เตย  หรือ ◊นาง รุม เตย ชาย  หรือ◊ ฮ่อ รุม จือ ไคร้ หรือ◊ ชาย จืด 2 ไคร้ ฯลฯ ก็แล้วแต่โอกาสที่จะขยันมากหรือขี้เกียจ   (ชาย = ต้นกระชายเหง้ากระชาย , รุม = มะรุมใช้ลำต้น หรือเปลือกย่างไฟก่อนนำมาต้ม  ,ไคร้ = ตะไคร้บ้าน ตะไคร้หอม, นาง =ย่านางใช้ทั้งเครือและใบ ,จือ = เห็ดหลินจือที่มีขายทั่วไป , ฮ่อ = ฮ่อสะพายควายใช้ต้นย่างไฟก่อนนำมาต้ม)

ตะไคร้บ้าน

♣ตอนแรก ๆ การดื่มน้ำสมุนไพรก็ใช้แก้วกาแฟ แต่ระยะหลัง ๆ ก็ไปตัดไม้ไผ่ซางบนดอยมาทำเป็นกระบอกสำหรับใส่ดื่ม ทำเป็น 3 ขนาด มีเล็ก กลาง ใหญ่ สำหรับขนาดเล็กไม่ได้ใช้ดื่มน้ำสมุนไพร แต่เอาไว้เป็นจอกยาดอง ส่วนขนาดกลางใช้สำหรับชงกาแฟหรือใส่น้ำสมุนไพรสำหรับดื่ม ส่วนขนาดใหญ่ใช้สำหรับดื่มน้ำสมุนไพรอย่างเดียว เพราะสามารถกำได้เต็มมือ โดยใช้ฝ่ามือทั้ง 2 ข้างคลึงกระบอกไปมาเพื่อให้ความร้อนของน้ำสมุนไพรส่งมาที่มือ ทำให้รู้สึกร้อนมือ วิธีนี้แก้ปวดนิ้ว ปวดผ่ามือได้ดี รวมถึงฤดูหนาวก็จะอบอุ่นมือดี

                                                                   รางจืด                                           มะรุม

                                                        ฮ่อสะพายควาย                                          เตยหอม

♣การใช้กระบอกไม้ไผ่ ก็จะนำมาลวกน้ำร้อนก่อน แล้วจึงใส่น้ำสมุนไพร หรือชงกาแฟ เมื่อรับประทานเสร็จก็จะล้างแล้วนำไปวางไว้บนหิ้งเหนือเตาไฟ เพื่อรมควันรับความร้อนป้องกันการเกิดรา และแมลงมอดก็จะไม่เจาะทำลาย ถ้าจะให้ดีต้องทำใหม่ ๆ แล้วนำมาใส่กาแฟ หรือน้ำสมุนไพร ก็จะได้กลิ่นหอมของไม้ไผ่ด้วย

กระบอกไม้ไผ่ ขนาดต่าง ๆ

♣มีญาติๆ และผู้มีเกียรติ ขึ้นไปบนสวน และได้ลองชิมน้ำสมุนไพร บางคนไม่กล้าชิมแต่พอบอกว่าลูกสาวไปประชุมเชียงใหม่เคยได้ซื้อตะไคร้หอมอบแห้งมาฝากให้ชงดื่ม ถุงโตพอประมาณ ราคา 500 กว่าบาท แต่นี่มาถึงสวนและได้รับประทานสมุนไพรสด ๆ ร้อน ๆ กลิ่นหอมกว่าอบแห้ง ทุกคนก็ลองรับประทานแล้วติดใจไปตาม ๆ กัน เดี๋ยวนี้น้อง ๆ ในหมู่บ้านห้วยผึ้งบางคนอยากรับประทานกาแฟ จะไม่ออกไปที่ตลาดแล้วจะขับรถขึ้นดอยไปที่สวนห้วยผึ้งจันทร์ผา รับประทานกาแฟ จิบน้ำสมุนไพร ฟังเสียงนกเขา นกหัวจุก พูดคุยแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่องการทำสวนกัน ถ้าท่านมีโอกาสแวะไปชมสวนห้วยผึ้งจันทน์ผา ก็อย่าลืมทวงถามหาน้ำสมุนไพร บริการฟรี ที่ศาลาก้อนเส้าเตาไฟ ครับ

ดื่มแล้วล้างกระบอกเก็บบนหิ้งเหนือเตาไฟ